Menkul Kıymetler ve Emtialar

Kripto paraların hisse senetleri gibi menkul kıymetler olarak mı yoksa buğday veya altın gibi emtialar olarak mı tanımlanması gerektiği konusundaki tartışma, bunların regüle edilip edilmediği, nasıl ve kim tarafından regüle edildiği gibi konularda belirli çıkarımlar öne sürüyor. Son zamanlar da ise Solar Türkiye grubu da dahil bir çok kripto para topluluğu gruplarında Menkul kıymetler ve emtialar hakkında aklında soru işaretleri olan bir çok kripto holderları var.

Bu yüzden akılda ki soru işaretlerini gidermek adına bugün Menkul Kıymetler ve Emtialar: Kripto İçin Neden Önemli olduğundan bahsedeceğiz.

Menkul kıymetler ve emtialar nedir?

Başlarken ilk olarak menkul kıymetleri ve emtiaları tanımlayalım.

Menkul kıymetler; hisse senetleri, tahviller ve türevler gibi ihraççı üzerinde hak iddia eden finansal araçlardır, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından düzenlenir. 1946’da SEC – W. J. Howey Co. arasında gerçekleşen dönüm noktası niteliğindeki bir davanın ardından ABD menkul kıymetler yasası, menkul kıymet satışlarını “yatırım sözleşmeleri” olarak tanımlamıştı. Bu, menkul kıymetlere yatırım yapan bir kişinin karara göre “yalnızca destekleyicinin veya üçüncü bir kişinin çabasından kar beklemeye yönlendirilmesi” demekti. Yatırımcılar daha sonra menkul kıymet satışı yoluyla, temettü veya faiz ödemeleri toplayarak bu kârı elde edebileceklerdi. Bu karardan türeyen “Howey testi” birçok SEC yaptırım davasında zaten kullanılmıştı. Bu davalar arasında, Ripple’ın XRP token’ına karşı açılan DAO davası ve daha yakın bir zamanda NFT pazarı NBA Top Shot’ı yaratan Dapper Labs’e karşı açılan dava da bulunuyor.

Öte yandan emtialar, borsalarda toptan miktarlarda alınıp satılan fiziksel mallardır. Bunlar arasında mısır ve buğday gibi tarım ürünlerinin yanı sıra altın ve gümüş gibi değerli metaller yer alabilir. Emtialar genellikle mevcut piyasa değerlerine göre alınıp satılır. ABD’de gerçekleşen emtia ticaretindeki bazı suistimaller, Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) tarafından denetlense de henüz bu komisyonun spot ticaret üzerinde SEC’in menkul kıymetler üzerindeki yetkileri gibi geniş düzenleyici yetkileri yok.

Howey testi nedir?

SEC, bir kripto paranın menkul kıymet olup olmadığının tespitini Howey Testi‘ni uygulayarak yapmaktadır. Howey Testi, SEC tarafından belirlenen ve menkul kıymet niteliği taşıyan bir yatırım aracının tanımlanmasında kullanılan bir testtir. Howey Testi, 1946 yılında ABD Yüksek Mahkemesi tarafından Howey ile SEC arasındaki davada ortaya konmuştur. Test, bir yatırımın menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceğini belirlemek için dört kriterden oluşmaktadır.

• Yatırımın para veya değerli varlıkla yapılması: Howey Testi’ne göre bir yatırımın menkul kıymet olarak kabul edilmesi için para veya değerli varlıkla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu kriter, kripto paralar için de geçerlidir. Eğer bir kripto para, para veya değerli varlık karşılığında satın alınıyorsa, Howey Testi uygulanabilir.
• Yatırımın ortak bir girişime veya işletmeye yapılması: Howey Testi’ne göre yatırımın ortak bir girişim veya işletme faaliyetine yapılmış olması gerekmektedir. Kripto paralar genellikle bir proje veya platformla ilişkilendirilir ve yatırımcılar projenin veya platformun başarısından etkilenir. Bu durumda, Howey Testi uygulanabilir.
• Yatırımcının beklenen kar veya getirinin diğer kişilerin çabalarına bağlı olması: Howey Testi’ne göre yatırımcının beklenen kar veya getirinin başkalarının çabalarına bağlı olması gerekmektedir. Yani, yatırımcının pasif bir şekilde getiri elde etmesi ve başkalarının faaliyetlerine dayanması gerekmektedir. Kripto paralar genellikle projenin veya platformun başarısına bağlı olarak getiri sağlar ve yatırımcılar pasif bir şekilde kar elde etmeyi bekler. Bu durumda, Howey Testi uygulanabilir.
• Yatırımın merkezi bir yönetim tarafından kontrol edilmesi: Howey Testi’ne göre yatırımın merkezi bir yönetim tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu, yatırımcıların kontrol dışı olması ve getirinin merkezi bir otoriteye bağlı olması anlamına gelir. Kripto paralar genellikle merkeziyetsiz veya dağıtık yapıya sahiptir, bu nedenle bu kriterin uygulanması kripto paralar için bazen tartışmalı olabilir.

Howey Testi’nin Kripto Paralara Uygulanması

Bitcoin ve altcoin’ler gibi dijital para birimlerinin geleneksel yasalar tarafından kategorize edilmesi oldukça zor. Zira kripto para birimleri merkezsiz bir yapıya sahip ve bu anlamda birçok düzenlemeden muaf tutuluyorlar. Bunun nedeni henüz kripto para birimlerini kapsayan düzenlemelerin yapılmamış olması.

Buna rağmen SEC, kripto para birimlerine yönelik ciddi baskı uyguluyor ve birçoğunu menkul kıymet olarak tanımlıyor. SEC’in kripto para birimlerini menkul kıymet olarak tanımlarken göz önünde bulundurduğu kriterlerden biri de Howey Testi.

SEC, kripto para geliştiricilerine karşı yasal işlem başlatmak için bu testi defalarca kullandı. SEC’in bu anlamda en önemli hamlelerinden biri 2020 yılının Aralık ayında Ripple’a açtığı dava. SEC bu davada Ripple’ı XRP aracılığıyla kayıt dışı menkul kıymet satışı yapmakla suçladı. Dolayısıyla XRP’yi menkul kıymet olarak tanımladı.

Ancak 2023 yılının Temmuz ayında New York Güney Bölgesi mahkemesi, Ripple’ın ikincil piyasalarda yaptığı satışların yatırım sözleşmesi yani menkul kıymet olmadığına hükmetti. Mahkeme, Ripple ve XRP’nin, kripto para birimi bir borsa gibi ikincil bir satışta satıldığında Howey Testini geçemediğine karar verdi. Ancak bununla birlikte, XRP’nin kurumsal yatırımcılara yönelik satışının ise Howey Testini geçtiğine hükmetti.

Mahkemenin bu kararı her ne kadar tartışmaya açık olsa da kripto para piyasasında önemli bir zafer olarak yorumlandı.

Kripto menkul kıymet mi yoksa emtia mı tartışması neden önemli?

Bir kripto para bir menkul kıymet olarak sayılırsa kripto para ihraççıları ve borsaları, menkul kıymetler düzenleyicilerinden gerekli lisansları almalıdır. Bunu yapmak ise oldukça zordur. Bu nedenle kripto sektörü, kripto para birimi satışlarının ve geliştirmelerinin menkul kıymet yasalarından kaçınmasını sağlamak için büyük çaba harcıyor.

İhraççıların menkul kıymetler yasalarından kaçınmaya çalışırken izledikleri başlıca yol merkeziyetsizleşmedir. Bir kripto para bir menkul kıymetler düzenleyicisinin token’ın/coin’in değerini belirlemek için merkezi ve koordineli bir grup kuramayacağı şekilde geliştirilirse, varlığın bir menkul kıymet olarak kabul edilme ihtimali de azalır.

Kripto para birimlerinin menkul kıymet olarak sınıflandırılmasının riski ise şudur: Borsalar, kayıtsız menkul kıymetleri listeledikleri için SEC tarafından para cezasına çarptırılma riskinden kaçınmak adına bunları listelemeyebilirler. Ayrıca, New York Başsavcısı tarafından KuCoin’e karşı açılan dava veya Elon Musk’ın görüntüsünü içeren bir coin’i hedeflemek üzere bir araya gelen birden fazla eyalet düzenleyicisi gibi, kripto paraların ters gidebileceği eyalet bazında başka kurallar ve düzenlemeler de bulunmaktadır.

SEC’in ilk resmi rehberlik yayınlarından biri ICO (ilk coin arzı) patlamasıyla ilgiliydi. SEC’in İnovasyon ve Finansal Teknoloji Stratejileri Merkezi 2019 Nisan’da ICO’ların çoğunun spekülatif bir doğaya sahip olduklarını, yeteri kadar fayda sağlamadıklarını ve bu yüzden de bu coin’lerin menkul kıymet olarak sınıflandırılması gerektiğini belirtmişti.

Bunu doğru anlamada başarısız olan ICO’lardan biri Kik’ti. Kik’in CEO’su Ted Livingston yanlışlıkla bir topluluğa Kin token’ları satın almanın onlara “tonlarca para” kazandıracağını söylediğinde SEC, yatırımcıları kâr beklentisiyle Kin token’ları almaya ittiği iddiasıyla Kik’e dava açtı. SEC Kik’i 5 milyon dolar para cezasına çarptırdı. Bu dava şirketi neredeyse iflasa sürüklüyordu.

SEC’in Menkul Kıymet Olarak Tanımladığı Kripto Paralar

CoinGecko’nun SEC tarafından menkul kıymet olarak tanımlanan kripto paralar için bir endeks’i mevcuttur. CoinGecko’nun yayınladığı bu sayfa üzerinden SEC’in menkul kıymet olarak tanımladığı tüm kripto paraları görüntülemek mümkün.

2023 yılının Ağustos ayı itibariyle bu listede piyasa değerine göre en büyük kripto para Binance Coin (BNB). Onu Cardano (ADA), Solana (SOL), Tron (TRX) ve Polygon (MATIC) gibi diğer kripto para birimleri takip ediyor. Bu saydığımız 5 kripto paranın toplam değeri, listeki 45 kripto paranın toplam değerinin %75’inden fazlasına denk geliyor..

Bitcoin Bir Menkul Kıymet mi?

SEC Başkanı Gary Gensler bugüne kadar yaptığı birçok açıklamada Bitcoin’i bir emtia olarak tanımladı ve menkul kıymet olmadığını belirtti.

Zira SEC bugüne kadar birçok altcoin’i menkul kıymet olarak tanımladı.

Bununla birlikte SEC’in eski Başkanı Jay Clayton da 2018 yılının Haziran ayında yaptığı açıklamada Bitcoin’in bir menkul kıymet olmadığını ifade etmişti. Jay Clayton o dönemki açıklamasında şunları kaydetmişti:

• Kripto paralar: Bunlar devletlerin para birimlerinin yerine alıyor, doların, avronun, yenin yerine Bitcoin’i koyuyorlar. Bu tür bir para birimi menkul kıymet değildir.

Teknolojisini geliştirmek için hiçbir zaman yatırım toplamayan Bitcoin, SEC tarafından menkul kıymetleri tanımlamak için kullanılan Howey Testini geçemez. Bununla birlikte Jay Clayton, ICO aracılığıyla halka arz olan kripto para projeleri menkul kıymet olarak tanımlıyor.

Solar ($SXP) bir Menkul Kıymet midir?

Hayır. Solar SXP’nin yatırımcısı yoktur, yalnızca coin holderları vardır. “Yatırımcı” olmak, Solar SXP’nin bir menkul kıymet olmamasına rağmen bir menkul kıymet olduğu anlamına gelir.

Örnek vermek gerekirse,

Luna olayı nedeniyle ABD ve SEC, düzenlemeleri sıkılaştırdı ve DeFi, yönetişim tokenleri ve DAO içeren projelerin peşine düşüyor. Bu bilgiler kamuya açıktır.

Solar’ın herhangi bir CEO’su yoktur. Solar Blockchain Vakfı tarafından yürütülmektedir. Bu, security olarak etiketlenmememize yardımcı oluyor.

Gelecekteki herhangi bir yasal sorundan muafız ve ABD düzenlemelerine tamamen uyumluyuz.

Buradan Solar Blockchain Vakfı hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz: https://solar.org/about-solar

Okuduğunuz için teşekkürler, Beğendiyseniz paylaşımlarınızla desteklemeyi unutmayınız! Sevgiyle -Solarlibrary ekibi